قفس در پرورش بلدرچين
يكي از مهمترين نكات در پرورش بلدرچين انتخاب قفس مناسب مي باشد . متاسفانه يكي از عواملي كه تا كنون باعث شده از پرورش بلدرچين در ايران همانند ساير طيور استفبال نشود عدم وجود تجهيزات مناسب بوده است.
خوشبختانه در سال هاي اخير با تلاشهايي كه گروه بلدچين دماوند با ساير پروش دهندگان و توليد كنندگان تجهيزات طيور داشته است توانسته اند بعد از شناسايي استاندارد هاي لازم جهت توليد قفس براي انواع بلدرچين به توليد قفس براي نياز هاي داخلي شركت بپردازند. در اين مطلب سعي مي شود تا نكاتي را پيرامون انتخاب قفس بلدرچين براي شما توضيح دهيم.
انواع قفس :
منبري يا كاليفرنيايي: در اين مدل كود در كف سالن ريخته شده و يا درون گودالي كه در كف در نظر گرفته شده ريخته مي شود و توسط يك طيقه به بيرون سالن هدايت مي شود اين گونه فقس ها براي پرورش بلدرچين در واحد هاي صنعتي ونيه صنعتي توصيه نمي شود.
طبقه اي (باطري) : كود درون سيني يا نوار نقاله زير هر طبقه ريخته مي شود و به طور اتوماتيك يا دستي تخليه مي شود اين نوع از قفس بلدرچين مناسب ترين حالت براي پرورش بلدرچين مي باشد.
1-ابعاد:
تجربه نشان داده كه بلدرچين هاي تخمگذار در اجتماع هاي 20-30 به بالا محصولات بهتر و بيشتري توليد مي كنند. و همچنيين براي كنترل بهتر بيماري ها و حذف سريعتر پرنده هاي معيوب اجتماع هاي بيشتر از 30 بلدرچين مفيد فايده نبوده. لذا از باكس هايي استفاده شود كه بيشتر از 30 بلدرچين با هم در ارتباط نباشند
بهترين ابعاد براي اين تعداد 35* 90 سانتي متر مي باشد و ارتفاع مناسب 25 الي 30 سانتي متر مي باشد.
2-جنس قفس:
بهترين جنس براي ساخت فقس بلدرچين استيل و آهن گالوانيزه مي باشد كه استيل به دليل قيمت بالا معمولا استقبال نمي شود .
استفاده از چوب و سيم توري و كليه موادي كه آلودگي را در لابلاي ساختار خود جاي مي دهد پيشنهاد نمي شود
3-آبخوري:
استفاده از آبخوري نيپل علاوه بر كنترل بهتر مصرف آب باعث جلوگيري از آلوده شدن آب مي كند.نيپل ها انواع گوناگوني دارند (استيل ، پلاستيكي و ساير فلزات) معمولا نيپل هاي پلاستيكي براي بلدرچين ها كفايت ميكند. اما نيپل هاي استيل از دوام و تكنولوژي بالاتري برخوردار است.
استفاده ا آبخوري هاي ناوداني و غيره به هيچ عنوا براي بلدرچين هاي تخمگذار و گوشتي داخل قفس توصيه نميگردد.
4-دان خوري
استفاده از دانخوري هاي اتوماتيك زنجيري فقط در هنگامي توصيه مي گردد كه طول خط بيشتر از 30 متر بوده ويا قيمت كارگر در منطقه فعاليت بالا باشد .جنس دانخوري ها بايد ورف گالوانيزه باشد .
5-تهويه:
در نظر گرفتن فضاي كافي بين سيني كود و كف قفس بالايي و سقف قفس پايين براي جريان بهتر هوا اهميت بسزايي در توليد دارد متاسفانه توليد كنندگان تجاري قفس بلدرچين در ايران به خاطر كاستن از هزينه ها به هيچكدام از اين موارد دقت كافي نميكنند.
كشتار گاه بلدرچين
يكي از مشكلاتي كه تا چندي پيش پرورش دهندگان بلدرچين با آن مواجه بودند نحوه كشتار و پَركني بلدرچين بوده است . خوشبختانه امروزه علاوه بر كشتار گاه هايي كه در داخل براي ظرفيت هاي مختلف پرورش بلدرچين طراحي شده است ، خطوط كشتار بلدرچين به صورت هاي تمام صنعتي واتوماتيك از كشورهاي اروپايي توسط چند شركت وارد شده است . يكي از ده ها مزيت كشتارگاه هاي وارداتي منطبق بودن آنها با استانداردهاي اروپا است و اين امكان را به توليد كنندگان بلدرچين ميدهد كه صادرات محصولات خود مخصوصاً به اروپا را انجام دهند.
پرورش بلدرچين :
افرادي كه علاقمند به پرورش بلدرچين جهت نوليد گوشت باشند بايد جوجه هاي آن را خودشان توليد و تكثير نمايند .زيرا محلي در ارتباط با توليد انبوه جوجه بلدرچين و يا كارخانه جوجه كشي ويژه بلدرچين فعلا وجود ندارد . جهت ايجاد تاسيسات مربوط به پرورش بلدرچين نيز محلي را كه داراي آب ، برق و راه بوده وجاي خلوت باشد بايد انتخاب كرد همچنين داراي امكانات لازم نسبت به حمل محصولات توليدي به بازار باشد و از طرفي به دليل ايجاد بوي نامطبوع و جذب مگس در محلي خارج و دور از محل سكونت پروزرش داده شود . به همين دليل نياز به ايجاد سالن هاي جداگانه جهت پرورش مولدين و جوجه ها و تاسيسات مي باشد اين واحدها را مي توان بر اساس ظرفيت شان به صورت مجزا و يا بصورت واحد هاي جداگانه داخل يك ساختمان ايجاد كرد .
سمت و سوي سالن ها از نظر آفتابگير بودن مهم و با اهميت مي باشد مثلا در مناطق گرمسير قسمت طولي سالن ها بايد در جهت شرق و غرب ساخته شود . اگر سايبان ساختمان هم مقداري طولاني در نظر گرفته شود از افزايش دماي داخل سالن در فصل تابستان كاسته خواهد شد زيرا در اين فصل خورشيد مدار عمودي را طي مي كند . اما در مناطق سردسير طول سالن در جهت شمال و جنوب ساخته مي شود با اين كار سالن ها در فصل زمستان آفتاب گير خواهند شد .
بادگير بودن ، ارتفاعات و كناردريا محلي مناسب براي پرورش بلدرچين محسوب نمي گردد . مكان پرورش را مي توان بصورت بسته و باز ساخت . داخل سالن پرورش بر اساس برنامه و نحوه پرورش (داخل قفس و يا كف سالن ) ، ظرفيت جوجه ريزي در نظر گرفته شده و سرمايه موجود پرورش دهنده و ... آماده سازي مي گردد . اگر پرورش در كف سالن مد نظر باشد از بستر استفاده مي شود در اين سيستم ارتفاع بستر در فصل تابستان 5 – 3 سانتيمتر و در فصل زمستان 8 – 5 سانتيمتر در نظر گرفته شده و با كاه ، تراشه نجاري ، پوسته برنج و يا خاك اره مي پوشانند . درجه حرارت مطلوب در پرورش بلدرچين بالغ مابين 27 – 21 درجه سانتي گراد مي باشد . سيستم نگهداري در قفس در انواع مختلف ( پرورش نيمچه گوشتي – تخمگذار – و ... ) متداول مي باشد كف قفس را مي توان در اندازهاي مختلف ( 25* 15 ، 20 * 15 ، 15 * 15 ) انتخاب كرد اما ارتفاع بايد بين 17 – 15 سانتي متر باشد . در قفس هاي با ابعاد ذكر شده مي توان 4 – 2 بلدرچين نگهداري كرد . در ابعاد كوچك يك نر و يك ماده ، اما در ابعاد بزرگ بازاء 3 – 2 بلدرچين ماده يك بلدرچين نر مناسب مي باشد .
در قفس هاي سيستم آپارتماني ، جهت جمع آوري فضولات ، قسمت تحتاني هر قفس با كف فلزي پوشانده مي شود ، فضولات جمع شده يا بصورت اتوماتيك و يا بصورت دستي تخليه و پاك سازي مي شود . در قفس هاي تيپ كاليفرنيا ، مدفوع مستقيما به كف سالن ريخته و در آنجا جمع مي شود تخليه مستمر فضولات توليد شده از نظر تهويه و تامين هواي پاكيزه داخل سالن موثر است .
شبكه هاي كف قفس در هر نوع آن بايد به ابعاد 5/1 – 1 سانتي مترواما شبكه سقف و ديواره ها 4 * 5/2 و يا 5 * 2 سانتي متر بهتر است . جهت سرازير شدن تخم ها ، كف بايد با زاويه 15 درجه ساخته مي شود به منظور جلوگيري از شكستن تخم ها در اثر برخورد با جدار شبكه فلزي، سرتاسر شبكه محل تجمع تخم ها با ابر پوشانده مي شود . اين عمل در جلوگيري از شكسته شدن تخم ها بسيار مفيد مي باشد . پرورش بلدرچين بصورت گروههاي بزرگ نيز در داخل قفس امكان پذير مي باشد ، اما تراكم آنها نبايد از 50 قطعه بيشتر باشد . جهت اجراي اين روش ابعاد مختلف قفس بر اساس تعداد بالدرچين بشرح ذيل اشاره مي گردد .
بازاء هر 25 قطعه بلدرچين = 30*60*60
بازاء هر 50 قطعه بلدرچين = 30*120*60
بمنظور كنترل و جلوگيري از امكان جست و خيز و پرواز و ايجاد زخم ارتفاع قفس ها نبايد بيشتر از cm 30 باشد.
توليد مثل بلدرچين :
جهت اينكار از دستگاههاي جوجه كشي استفاده مي شود بلدرچين در كوتاه مدت به بلوغ جنسي مي رسد جنس ماده در 42 روزگي شروع به تخم گذاري مي كند . توليد اسپرم در بلدرچين نر در 36 روزگي شروع مي شود اگر بازاء 3 – 2 ماده بايد يك نر در نظر گرفته شود . در واقع شانس نطفه دار بودن تخم ها افزايش مي يابد . جهت تكثير و توليد مثل از بلدرچين مادر و تخم هاي بدست آمده از آن استفاده مي شود .
بلدرچين هاي مادر خريداري شده نبايد بيشتر از 3 – 2 هفته سن داشته باشند توليد تخم در روزهاي 60 – 56 تخمگذاري به اوج خود مي رسد .
در صورت افزايش مدت زمان روشنايي از فروردين لغايت شهريور 100- 50 تخم مي گذارند پس از اين مدت وارد تولك 5/1 ماهه مي شوند . در پرورش مدرن و در شرايط صنعتي در طول سال از يك قطعه بلدرچين 300 – 250 تخم يرداشت مي شود . شرايط ايده ال نوردهي و ايجاد روشنايي در سالن 18 – 14 ساعت در روز مي باشد . در انتخاب تخم ها جهت استفاده در جوجه كشي بايد به نكاتي همچون پاكيزگي تخم ، سالم بودن و به وزن آن توجه نمود . اگر مجبور به ذخيره تخم هاي بدست آمده از مادران مولد باشيم بايد در شرايط مناسب يعني در دماي 18 – 16 درجه سانتي گراد و رطوبت 80 – 75% نگهداري گرد . اگر تعداد تخم توليد شده كمتر از ظرفيت ماشين جوجه كشي باشد مي توانيم تخم هاي بدست آمده را تا 15 – 10 روز در شرايط محيطي فوق الذكر ذخيره و نگهداري نمائيم .
تخم ها در روي راك بطرز افقي يا بشكلي كه نوك تيز آن در قسمت پائين قرارگيرد مي گذارند ، درصورتي كه تخم بلدرچين بيشتر از يك هفته جهت جوجه كشي ذخيره و نگهداري شود بايد هر روز با جابجا نمودن ، وضعيت آنها تغيير داده شود . در توليد جوجه بلدرچين توسط ماشين جوجه كشي رعايت 4 شرط دما ، رطوبت و تهويه مناسب و جابجا كردن الزامي است تخم بلدرچين بعد از 18 – 17 روز هچ مي شود . دماي ماشين جوجه كشي بايستي 5/37 درجه سانتي گراد باشد اما دو روز آخر درجه حرارت جوجه كشي كاهش داده مي شود .
تهويه توسط يك يا چند سوراخ ايجاد شده در سقف دستگاه انجام مي گيرد .
همچنين FAN تعبيه شده داخل دستگاه منجر به ورود هواي تميز به داخل و خروج هواي كثيف به خارج آن خواهد شد . در 14 روز اول تخم هاي داخل ستري بلافاصله هر 4 – 2 ساعت يكبار و يا حداقل روزي 5 بار جابجا مي شوند اگر اين كار توسط دستگاه و به صورت اتوماتيك باشد بازاء هر يك ساعت يكبار انجام خواهد گرفت ، دو روز آخر تخم ها به هچري انتقال داده مي شوند .
تعداد جوجه هاي هچ شده بازاء هر يكصد تخم راندمان هچ را مشخص مي كند . تعداد تخم هاي بارور بازاء هر يكصد تخم نيز ميزان باروري را تعيين مي كند بهترين موقع تعيين درصد ( باروري و راندمان هچ ) انتقال تخم ها از ستري به هچري مي باشد.
تعيين ظرفيت دستگاه جوجه كشي و محاسبه اندازه گله مادر :
اگر فرضا بر اساس ارزيابي هاي بعمل آمده نياز بازار به 1000 قطعه بلدرچين در هفته برآورد و مشخص شود . بايد 10% افزون بر نياز بازار بلدرچين توليد و عرضه نمود . زيرا تلفات 10 – 5% جوجه ها را در طول پرورش نبايد فراموش نمود به همين منظور جهت تامين 1000 قطعه جوجه بلدرچين در هفته بايد با در نظر گرفتن 90% ميزان باروري تخم 80 % ميزان هچ به تعداد متوسط 1550 عدد تخم نياز مي باشد .
با اين حساب بايستي روزانه 225 عدد تخم از گله مادر توليد و پس از يك هفته ذخيره كردن به دستگاه جوجه كشي منتقل مي نمائيم . اگر ميزان بارور بودن 1550 عدد تخم هاي جمع آوري شده در طول هفته كه در داخل ماشين جوجه كشي گذاشته شده اند را 90% تخمين بزنيم در پانزدهمين روز آخر تعداد 1400 – 1376 عدد تخم بارور از ستري به قسمت هچري منتقل خواهد شد . بهمين منظور ظرفيت هچري بايد باندازه 1400 عدد تخم در نظر گرفته شود از طرف ديگر چون هفته اي يكبار تخم ها جمع آوري و داخل دستگاه گذاشته مي شود ظرفيت ستري را بايد دو برابر آن در نظر گرفت . همچنين جهت تكميل ظرفيت دستگاه در هفته يعني جمع آوري و ذخيره 250 عدد تخم در روز به پرورش 360 – 350 قطعه بلدرچين مادر نياز مي باشد . اگر در هر قفس يك نرو يك ماده پرورش دهيم باندازه تعداد ماده به بلدرچين نر نياز داريم .
ارقام ذكر شده در فوق بر اساس 90% باروري و 80% توان هچ و 70% توليد تخم محاسبه گرديد. شايان ذكر اينكه كسب ارقام ذكر شده در توليد بسيار مشكل و در حين حال مطلوب مي باشد .
نگهداري و پرورش : جوجه ها يا در دستگاه هاي چند طبقه مادر مصنوعي و يا در كف سالن پرورش داده مي شوند . دماي محل بايد در اوايل پرورش 36 – 35 درجه سانتي گراد باشد . سپس حرارت سالن بازاء هر هفته 3 درجه سانتي گراد كاهش مي يابد اما به هيچ وجه نبايد دماي سالن به كمتر از 22 دجه سانتي گراد كاهش يابد . پرورش در قفس هاي بزرگ كف شبكه اي نيز امكان پذير است . جهت جلوگيري از نوك زدن يا كاني باليسم انجام نوك چيني و كاهش شدت نور سالن و يا آويزان نمودن دسته هاي يونجه خشك مفيد مي باشد 20 عدد بلدرچين سه هفتگي را مي توان در فضاي به وسعت 30*30 سانتي متر جا داد . پس از گذشت 5 هفته بلدرچين ها به قفس هاي مخصوص تخم گذاري منتقل مي گردد . اگر پرورش دركف سالن در نظر گرفته شود بايد قوطي هاي ويژه بلدرچين تهيه شود . داخل قوطي هاي تخمگذاري بايستي كاه يا علف گذاشته شود .
تامين روشنايي داخل سالن در هفت روز اول 5 – 2 لامپ بصورت 24 ساعت و 40 – 8 روز بعدي طول طبيعي روز و يا 8 ساعت با 2 لامپ ، بعد از 41 روز 16 ساعت با 2 لامپ مناسب مي باشد . رنگ پرهاي قسمت بالايي سينه و گردن در بلدرچين نر بالغ قهوه اي مايل به قرمز و در ماده ها رنگ خاكستري با خالهاي سياه تزئين شده است .
و در اين حالت پرورش مادرها در پن هاي مخصوص و پرندگان گوشتي ها در قفس انجام مي گيرد و به طور کلي مناسبترين و سودآورترين حالت جهت پرورش اين پرنده احداث مزرعه اي کامل و داراي قسمتهاي زير مي باشد:
1- قسمت پرورش گله مادر
2- جوجه کشي
3- پرورش گله گوشتي
4- کشتار و بسته بندي
سيستم فوق به شما اين امکان را مي دهد که بهترين کنترل را بر روي عوامل گوناگون موثر بر کيفيت و کميت توليد داشته باشيد و در نتيجه سودآوري بيشتر را براي پرورش دهنده تضمين گردد.
جهت پرورش بلدرچين روشهاي گوناگوني وجود دارد که بنا به نوع آب و هوا، نوع مديريت و مکان اجراي پروژه مي توان به يکي از اين روشها عمل نمود.
متمرکزترين حالت جهت پرورش اين پرنده استفاده از قفسهاي ويژه پرورش براي مادرها و پرندگان پرواري مي باشد. حسن اين روش در اين است که کنترل بلدرچينهاي حساس خصوصاٌ در مواقع بروز استرس و ترس راحت تر مي باشد.
جهت پرورش پرندگان گوشتي مي توان از قفسهائي به ابعاد 100 * 40 سانتيمتر و ارتفاعي در حدود 16 – 15 سانت استفاده کرد که معمولاٌ 170 – 140 قطعه جوجه را در سنين يک تا دو هفتگي مي توان در چنين قفسهائي نگهداري کرد.
معمولاٌ مي توان بلدرچينها را در سنين 4 -3 هفتگي در قفسهائي 8 -7 طبقه که بر روي هم استقرار يافته اند انتقال داد. همچنين جهت بسترسازي مناسب، کف قفسها را در هفته اول با کاغذ يا مقواي نازک مي پوشانيم و در چند روز اول غذا را بر روي کاغذ پخش مي کنيم و سپس از طريق دانخوريهاي ويژه که در جلوي قفسها نصب شده اند جهت تغذيه استفاده مي کنيم.
جهت تامين آب مورد نياز مي توان از آبخوريهاي نيپل استفاده نمود ( يا آبخوريهاي ناوداني با دهانه بسيار تنگ). پس از گذشت 45 -40 روز مي توان بلدرچينهاي پروار شده را به کشتارگاه انتقال داد.
همچنين جهت پرورش گله مادر مي توان بخشي از جوجه هاي توليدي را که از لحاظ داشتن خصوصيات توليدي مناسبتر از بقيه به نظر مي رسند جدا و بوسيله شماره هاي ويژه اي علامت گذاري نمود، سپس در سن 6 هفتگي پرندگان مذکور را به قفسهاي مخصوص تخمگذاري انتقال مي دهيم که اين قفسها معمولاٌ داراي ابعادي در حدود 15 * 15 سانتيمتر و ارتفاع 15- 13 سانت مي باشند. البته هنگاميکه توليد تخم بارور مدنظر باشد مي توان از قفسهائي به ابعاد 25 -15 سانت براي هر 20 قطعه پرنده استفاده نمود که در اين حالت پرندگان را با نسبت نر به ماده 1 به 3 پرورش مي دهند.
در جدول زير ميزان فضاي مورد نياز به ازا هر قطعه بلدرچين به تفکيک سن نشان داده شده است:
|
سن به هفته |
فضاي مورد نياز cm2 |
|
1 |
25 -20 |
|
2 |
30 - 25 |
|
3 |
45 - 40 |
|
4 |
60 - 55 |
|
5 |
70 - 65 |
|
6 |
80 - 75 |
به طور کلي و صرفنظر از نوع سيستم پرورش، جهت نيل به حداکثر بازدهي بايستي موارد زير را در نظر داشت:
- اجتناب از هرگونه حمل و نقل بي مورد
- فراهم نمودن محيطي آرام و دور از استرس
- اعمال برنامه کاهش تدريجي دما
- تامين نور کافي و استفاده از برنامه نوري مناسب
- استفاده از جيره هاي بالانس شده و با کيفيت
- رعايت کليه اصول بهداشتي
روش تعيين جنسيت
تشخيص جنسيت بلدرچينها در 3 هفته اول زندگي بسيار مشکل و توام با خطاي زياد است ولي بعد از سه هفتگي شناسائي به طور واضح امکان پذير مي باشد، بدين صورت که در بلدرچينهاي نر، پرهاي گردن قهوه اي و پرهاي سينه قرمز مايل به قهوه اي روشن (حنائي) بوده در حاليکه در بلدرچين ماده پرهاي گردن و سينه روشن و با لکه هاي سياه رنگ به شکل نقطه ها يا نوارهائي ظاهر مي شوند.
روش ديگر تشخيص اين است که، بلدرچينهاي نر داراي غده اي در کلواک است که به اندازه تقريبي يک فندق در قسمت بالاي کلواک قرار دارد و در اثر فشار و تحريک کف سفيدي از آن ترشح مي شود که نبايد با ترشح اسپرم اشتباه گرفته شود. البته روشهاي ديگري جهت تفکيک جنس نر و ماده با بالاي 90 درصد اطمينان وجود دارد که نيازمند تبحر و تجربه خاصي مي باشد.
انتخاب گله هاي مادر
مناسبترين پيشنهاد جهت تشکيل گله هاي مادري و بدست آوردن تخمهائي با درصد نطفه داري بالا استفاده از ترکيب گله 1 نر به ازاي هر 6- 3 ماده مي باشد که در اين حالت بيشترين احتمال جهت توليد تخمهائي با نطفه داري مناسب وجود دارد.
در هنگام شروع کار مي توان از سه روش معمول جهت تشکيل گله استفاده کرد که عبارت اند از:
1- خريد تخمهاي نطفه دار و جوجه کشي در سايت
2- خريد جوجه هاي مادر يکروزه
3- خريد نيمچه هاي آماده تخمگذاري
بايستي توجه داشت که هرکدام از موارد بالا داراي نقاط ضعف و قوت خاص خود هستند و انتخاب يکي از آنها براي شروع کار منوط به در نظر گرفتن عوامل گوناگوني است.
به طور مثال در موارد 1 و 2 با اينکه ميزان سرمايه اوليه مورد نياز کمتر از حالت سوم مي باشد اما تنها هنگامي پيشنهاد مي گردد که شما بعنوان يک پرورش دهنده داري تجربه کافي در جوجه کشي و پرورش جوجه يکروزه باشد که در غير اينصورت با مشکلات جدي در کار مواجه خواهيد شد.
و اما در حالت سوم با وجود اينکه در ابتداي کار شما نياز به سرمايه گذاري بيشتري جهت خريد پرندگان مادر داريد، اما ريسک کمتر و مدت زمان سريعتري که براي رسيدن به توليد صرف مي شود امکان بهره برداري سريعتر را به شما خواهد داد.
حال صرفنظر از روشهاي سه گانه پيشنهاد شده و اينکه کداميک از آنها بيشتر با شرايط شما سازگار هستند بايد به اساسي ترين نکته نيز اشاره کرد و آن اين است که در هر حال سعي نمائيد با انتخاب مناسبترين نژاد از لحاظ ميزان توليد تخم، داشتن وزن کشتار بالا، دارا بودن ضريب تبديل پائين، دارا بودن بيشترين سازگاري با اقليم طبيعي منطقه و مقاومت مناسب نسبت به عوامل نامساعد محيطي از معتبرترين مزارع، گله اي خوب با قابليت هاي ژنتيکي بالا و توانائي توليد مناسب را تشکيل دهيد و مطمئن باشيد که صرف هرگونه هزينه منطقي در اين گام متضمن سودآوري بيشتر مجموعه شما خواهد بود.
با وجود تمامي موارد گفته شده، انتخاب مناسبترين روش جهت راه اندازي يک مزرعه منوط به بررسي کامل شرايط محيطي، فني و اجرائي پروژه مي باشد که در اينخصوص بايستي از کارشناسان خبره فن ياري گرفت.
تخمگذاري و توليد مثل
به کلي بلدرچينها پرندگاني با ميزان تخمگذاري بالا بوده و در هر سال در حدود 260 – 250 تخم مي گذارند که اين امر در شرايط طبيعي و بدون نوردهي مصنوعي در ماه هاي فروردين تا شهريور اتفاق مي افتد و در اين شرايط تعداد تخمهاي گذاشته شده برابر با 100 -50 عدد است که با اعمال برنامه هاي تغذيه اي مناسب و نوردهي مطلوب مي تواندتا 270 تخم در سال افزايش يابد.
کرچ شدن در بين بلدرچينهاي اهلي در حد وسيعي کاهش يافته به گونه اي که اين پديده به ندرت در آنها ديده مي شود.
تخم بلدرچين که در حالت طبيعي حدود 10 گرم وزن دارد در حالت صنعتي به 12 گرم افزايش وزن يافته است.
جهت تشکيل گروه هاي توليد مثلي معمولاٌ به ازا هر 4-3 قطعه ماده يک پرنده نر در نظر مي گيرند. البته بهترين نتيجه باروري از نسبت 1 نر به 1ماده بدست مي آيد ولي در شرايط صنعتي عملاٌ نسبت 1 به 3 اجرا مي گردد.
جفتگيري بلدرچين از سن 6 هفتگي آغاز و در زمان 4 هفته اول پس از بلوغ درصد باروري به حدود 100-90 % بالغ مي گردد. اين روند د ر8 ماهگي به 80 % و پس از گذشت 11-9 ماه به 70-60% مي رسد.
پس از هر بار جفتگيري، بلدرچينهاي ماده به مدت 6-5 روز و گاهي حتي تا 12-10 روز تخم بارور مي گذارند.
نگهداري تخمها در انبارهائي با درجه حرارت 15-13 درجه سانتيگراد و رطوبتي در حدود 60-50% و به مدت 8 روز انجام مي گيرد. البته بايستي توجه داشت که نگهداري طولاني مدت تخمها تاثير منفي بر قابليت جوجه درآوري آنها خواهد داشت. همچنين پيش از انبار کردن تخمها بايد آنها را بوسيله گاز فرمالدئيد يا اشعه ماورا بنفش ضدعفوني نمود.
قدرت جوجه درآوري تخمهاي بارور بين 80-70% و يا به عبارتي معادل 70-50% تخمهاي گذاشته شده خواهدبود که البته اين امر بستگي بسيار زيادي به سن پرندگان خصوصاٌ پرنده ماده، شرايط فني و بهداشتي جوجه کشي، تغذيه و مواردي از اين قبيل خواهد داشت.
دوره جوجه کشي بلدرچين به طور متوسط در حدود 17 روز به طول مي انجامد ولي اگر جنين رشد اوليه داشته باشد اين زمان به 15 روز تقليل خواهد يافت.
حرارت داخلي در انکوباتور بايد در حدود 8/37 درجه سانتيگراد و رطوبت در حدود 65-60 % و در هچر دما 5/37-3/37 و رطوبت حدود 90-80% تنظيم گردد ضمن اينکه چرخش تخمها نيز هر 3- 1 ساعت يکبار انجام مي گيرد.
|
مشخصات مورد نياز در جوجه کشي |
|
مشخصه |
ميانگين |
واحد |
|
دما |
4/37 |
degrees, dry bulb |
|
رطوبت |
30 - 9/28 |
degrees, dry bulb |
|
طول دوره جوجه کشي |
18 - 15 |
روز |
|
دما در سه روز آخر جوجه کشي |
2/37 |
degrees, dry bulb |
|
رطوبت در سه روز آخر جوجه کشي |
4/34 - 2/32 |
degrees, dry bulb |
امکان تشخيص نطفه داري در تخمهاي لکه دار و سفيد متفاوت است به گونه اي که در تخمهاي لکه دار امکان تشخيص رشد جنيني از روز هشتم و در تخمهاي سفيد در روز دوم و سوم ميسر است.
جوجه هاي بدست آمده در حدود 8-7 گرم وزن دارند که البته وزن اوليه تخم نيز در اين ميان بسيار موثر خواهد بود.
تلعات جنيني در هنگام جوجه کشي بيشتر در 3 روز اول انکوباسيون و يا در مدت کوتاهي پيش از تفريخ پيش مي آيد که اين امر بستگي زيادي به تلاقي خويشاوندي، سن بالاي والدين و نيز مدت طولاني انبارداري و همچنين صدمه ديدگي پوسته تخم دارد.
|
مشخصات توليدي |
|
مشخصه |
ميانگين |
واحد |
|
سن بلوغ |
60 - 40 |
روز |
|
دوره تخمگذاري |
6 -5 |
ماه |
|
تعداد ماده ها به يک نر |
6 |
قطعه |
|
سن شروع تخمگذاري |
5 |
هفته |
|
حداکثر تخمهاي توليدي در يکسال |
280 - 150 |
عدد |
|
قابليت جوجه درآوري |
80 - 65 |
% |
|
نطفه داري |
85 - 75 |
% |
برنامه نوري
اعمال يک برنامه نوردهي دقيق و مناسب براي بلدچينها امري بسيار ضروري و مهم مي باشد. به طور کلي بهتر است شدت نور در شروع رشد در حدود 70-60 lux در نظر گرفته شده و در هفته سوم به 10 lux برسد و مدت روشنائي اعمال شده نيز حداقل 18-16 ساعت باشد.
شايان ذکر است که طبق برخي مطالعات انجام يافته گروهي از پرورش دهندگان زمان 23 نوردهي را اعمال مي نمايند و حتي در برخي مزارع صنعتي ايتاليا از برنامه 24 نوردهي استفاده مي گردد.
بايستي در نظر داشت که در هر حالت جهت دستيابي به حداکثر ميزان تخم، اعمال 18 -16 ساعت روشنائي ضروري مي باشد. همچنين جالب است بدانيد بر اساس برخي گزارشها اعمال 24 ساعت نوردهي سبب تسريع بلوغ جنسي مي گردد در حاليکه 18 -16 ساعت نوردهي سبب تاخير در بلوغ جنسي خواهد شد.
البته جهت پرورش بلدرچينهائي که تنها به خاطر توليد گوشت پرورش داده مي شوند اعمال 8 ساعت نوردهي با شدت کم نيز کافي خواهد بود.
جمعآوري تخمهاي نطفهدار
جمعآوري تخمهاي نطفهدار يك بار حدود ساعت نه شب و بار ديگر صبح روز بعد انجام ميشود. هنگام جمعآوري و حمل تخمهاي نطفهدار بايد بسيار دقت كرد. زيرا پوسته تخمها بسيار نازك است و به آساني ميشكند.
تخمها را بايد طوري در شانهاي مناسب و تميز قرارداد كه انتهاي پهن تخم به طرف بالا باشد تا نطفه به پوسته نچسبد. تخمهايي كه براي جوجهكشي در نظر گرفته ميشوند بايد تميز باشند. همچنين داراي شكل طبيعي، اندازه متوسط و پوسته خوب باشند.
نگهداري تخمهاي نطفهدار
تخمهاي مخصوص جوجهكشي را نبايد به مدت طولاني نگهداري كرد. بيشترين زمان ممكن براي نگهداري تخمها 5 تا 7 روز است. در اين مدت هم بايد در دما و رطوبت مناسب در سردخانه نگهداري شوند. اگر تخمها بيشتر از يك هفته خارج از دستگاه جوجهكشي نگهداري شوند، توانايي جوجهكشي به سرعت كم ميشود.
در تمام مدت نگهداري تخمها، بايد آنها را طوري قرارداد كه انتهاي پهن آن به سمت بالا باشد. دماي مناسب براي نگهداري تخمها در سردخانه دوازده و نيم تا پانزده و نيم درجه سانتيگراد است. همچنين رطوبت مناسب بايد هفتاد و پنج تا هشتاد درصد باشد. اگر رطوبت كمتر از اين مقدار باشد، رطوبت موجود در تخم بخار ميشود. اگر هم رطوبت بيشتر از اين مقدار باشد، احتمال آلودگي تخمها به وسيله قارچ زياد ميشود.
آماده سازي تخمهاي نطفهدار
براي انتقال دادن تخمها از سردخانه به درون دستگاه جوجهكشي ابتدا بايد آنها را به مدت شش ساعت در دماي معمولي نگهداري كرد. سپس تخمها را درون دستگاه جوجهكشي قرار داد. اگر تخمها را پس از بيرون آوردن از سردخانه فوراً در دستگاه جوجهكشي قرار بدهيم، روي پوسته تخمها قطرههاي آب جمع ميشود. يعني تخمها عرق ميكنند. براي جلوگيري از عرق كردن تخمها بايد پوسته تخم كمكم در دماي معمولي گرم شود.
به علاوه، قبل از انتقال تخمها به دستگاه جوجهكشي بايد تخمهايي كه داراي شكل و اندازه مناسب نيستند، كنار گذاشت. تخمهاي كثيف را بايد با كاغذ سمباده يا يك پارچه پشمي زبر تميز كرد. كار ضدعفوني تخمها به وسيله گاز فرمالدئيد انجام ميشود. اين گاز از واكنش بين پرمنگنات پتاسيم و فرمالين به وجود ميآيد.
انتقال به دستگاه جوجهكشي
طول دوره جوجهكشي براي بلدرچين 17 تا 18 روز ميباشد. تخمها از روز اول تا روز چهاردهم در دستگاه ستر قرار ميگيرند. از روز پانزدهم تا روز هجدهم نيز در دستگاه هچر قرار داده ميشوند. درجه حرارت دستگاه جوجهكشي بين 2/37 تا 7/37 درجه سانتيگراد تنظيم ميشود. رطوبت دستگاه نيز بايد 58 تا 60 درصد باشد.
در چهارده روز اول، تخمهاي هر دستگاه ستر بايد روزي سه تا هشت بار چرخانده شوند. با اين كار، از چسبيدن جنين به پوسته جلوگيري ميشود. اما در دستگاه هچر عمل چرخاندن انجام نميشود تا جنين در محل مناسب براي خارج شدن از پوسته قرار بگيرد.
بايد توجه داشت كه واردكردن هواي تازه در دستگاه جوجهكشي براي سلامت جنينهاي درون تخمها بسيار مهم است.
درجه حرارت مورد نياز
بلدرچينها در روزهاي نخستين عمر به دماي حدود 38- 36 درجه سانتيگراد نياز دارند که اين دما بايد به کمک منابع حرارتي مناسب تامين گردد. در سن 7- 6 هفتگي 24- 22 درجه دما مورد نياز مي باشد.
البته بسته به شرايط محيط پرورش مي توان پرندگان را در حرارت 36- 35 درجه سانتيگراد نگهداري و به تدريج در عرض 3 هفته به دماي 24 درجه سانتيگراد پائين آورد.
ويژگيهاي عمومي بلدرچين
به طور کلي بلدرچينها پرندگاني پرطاقت، نيرومند و مقاوم مي باشند و مي توانند در گستره وسيعي از مناطق با آب و هواهاي گوناگون رشد و توليد مثل نمايند که اين توانائي ناشي از قدرت سازگاري بالاي آنها با شرايط گوناگون محيطي مي باشد.
بلدرچين داراي مقاومت خوبي نسبت به شرايط نامساعد محيطي بوده و در محيطهاي مختلف به راحتي سازگار مي گردند. اين پرندگان سريعاٌ رشد مي کنند بطوريکه سن بلوغ در اين پرندگان پائين بوده و در سن 2- 5/1 ماهگي به بلوغ کامل جنسي مي رسند که در اين هنگام وزن پرنده نر به 150 -120 گرم و ماده ها به 180 – 150 گرم مي رسد. ( وزن پرنده بسته به نوع، نژاد و نوع سيستم پرورش مي تواند متفاوت از اعداد ارائه شده باشد.)
اين پرنده پس از رسيدن به سن بلوغ به مدت حدود 6- 4 ماه تخمگذاري خواهد کرد که متوسط تخمگذاري در اين مدت حدود 100 عدد تخم خواهد بود که از اين تعداد حدود 75- 70 درصد به جوجه تبديل خواهند شد.
جوجه هاي بدست آمده از گله مادر پس از گذشت 45 -35 روز به وزن کشتار مي رسند و در اين هنگام وزن متوسط لاشه در آنها مي تواند بسته به نوع و نژاد از 140 گرم الي 220 گرم متغير باشد.
در يک جمع بندي ساده مي توان نتيجه گرفت که مجموع عواملي نظير: سن بلوغ پائين، سن کشتار مناسب، کيفيت مطلوب گوشت، هزينه هاي ثابت و جاري مناسب در مقايسه با ديگر شاخه هاي دامپروري و همچنين مقاومت بالاي پرنده به شرايط نامساعد محيطي، پرورش بلدرچين را تبديل به صنعتي سودآور نموده که امروزه مورد توجه بسياري از پرورش دهندگان در سراسر جهان قراردارد.
ميزان تخمگذاري در بلدرچينها بالا و در حدود 250 عدد در هر سال مي باشد. بلدرچين ماده د رسن 60 -50 روزگي به اوج توليد تخم مي رسند. متداولترين نژاد در پرورش صنعتي اين پرنده نژاد کوترنيکس ژاپني (COTURNIX) مي باشد که در سال حدود 200 تخم گذاشته و در سن 40 روزگي نيز به وزن کشتار 250 گرم مي رسند.
از لحاظ ظاهري بلدرچين ماده درشت جثه تر از بلدرچين نر بوده و پرهاي سينه اش نيز خالدار مي باشند در حاليکه بلدرچين نر داراي پرهاي سينه اي به رنگ قهوه اي مي باشد.
|
ويژگيهاي عمومي بلدرچين |
|
مشخصه |
ميانگين |
واحد |
|
دماي بدن |
71/42 - 15/42 |
درجه سانتيگراد |
|
دماي محيطي مورد نياز |
30 - 20 |
درجه سانتيگراد |
|
رطوبت محيطي مورد نياز |
70 - 45 |
درصد |
|
تعداد ضربان قلب |
600 - 500 |
تعداد در دقيقه |
|
متوسط مصرف خوراک |
30 - 25 |
گرم در روز |
|
تعداد کروموزومها |
78 |
2n |
|
دوره جوجه کشي |
18 - 15 |
روز |
|
ميزان فضاي مورد نياز |
400 |
سانتيمتر مربع به ازا هر پرنده |
سيستمهاي رايج پرورشي
پرورش بلدرچين عموماٌ بصورت بسته و بدون چراگاه بوده و در اين حالت پرورش مادرها در پن هاي مخصوص و پرندگان گوشتي ها در قفس انجام مي گيرد و به طور کلي مناسبترين و سودآورترين حالت جهت پرورش اين پرنده احداث مزرعه اي کامل و داراي قسمتهاي زير مي باشد:
1- قسمت پرورش گله مادر
2- جوجه کشي
3- پرورش گله گوشتي
4- کشتار و بسته بندي
سيستم فوق به شما اين امکان را مي دهد که بهترين کنترل را بر روي عوامل گوناگون موثر بر کيفيت و کميت توليد داشته باشيد و در نتيجه سودآوري بيشتر را براي پرورش دهنده تضمين گردد.
جهت پرورش بلدرچين روشهاي گوناگوني وجود دارد که بنا به نوع آب و هوا، نوع مديريت و مکان اجراي پروژه مي توان به يکي از اين روشها عمل نمود.
متمرکزترين حالت جهت پرورش اين پرنده استفاده از قفسهاي ويژه پرورش براي مادرها و پرندگان پرواري مي باشد. حسن اين روش در اين است که کنترل بلدرچينهاي حساس خصوصاٌ در مواقع بروز استرس و ترس راحت تر مي باشد.
جهت پرورش پرندگان گوشتي مي توان از قفسهائي به ابعاد 100 * 40 سانتيمتر و ارتفاعي در حدود 16 – 15 سانت استفاده کرد که معمولاٌ 170 – 140 قطعه جوجه را در سنين يک تا دو هفتگي مي توان در چنين قفسهائي نگهداري کرد.
معمولاٌ مي توان بلدرچينها را در سنين 4 -3 هفتگي در قفسهائي 8 -7 طبقه که بر روي هم استقرار يافته اند انتقال داد. همچنين جهت بسترسازي مناسب، کف قفسها را در هفته اول با کاغذ يا مقواي نازک مي پوشانيم و در چند روز اول غذا را بر روي کاغذ پخش مي کنيم و سپس از طريق دانخوريهاي ويژه که در جلوي قفسها نصب شده اند جهت تغذيه استفاده مي کنيم.
جهت تامين آب مورد نياز مي توان از آبخوريهاي نيپل استفاده نمود ( يا آبخوريهاي ناوداني با دهانه بسيار تنگ). پس از گذشت 45 -40 روز مي توان بلدرچينهاي پروار شده را به کشتارگاه انتقال داد.
همچنين جهت پرورش گله مادر مي توان بخشي از جوجه هاي توليدي را که از لحاظ داشتن خصوصيات توليدي مناسبتر از بقيه به نظر مي رسند جدا و بوسيله شماره هاي ويژه اي علامت گذاري نمود، سپس در سن 6 هفتگي پرندگان مذکور را به قفسهاي مخصوص تخمگذاري انتقال مي دهيم که اين قفسها معمولاٌ داراي ابعادي در حدود 15 * 15 سانتيمتر و ارتفاع 15- 13 سانت مي باشند. البته هنگاميکه توليد تخم بارور مدنظر باشد مي توان از قفسهائي به ابعاد 25 -15 سانت براي هر 20 قطعه پرنده استفاده نمود که در اين حالت پرندگان را با نسبت نر به ماده 1 به 3 پرورش مي دهند.
در جدول زير ميزان فضاي مورد نياز به ازا هر قطعه بلدرچين به تفکيک سن نشان داده شده است:
|
سن به هفته |
فضاي مورد نياز cm2 |
|
1 |
25 -20 |
|
2 |
30 - 25 |
|
3 |
45 - 40 |
|
4 |
60 - 55 |
|
5 |
70 - 65 |
|
6 |
80 - 75 |
به طور کلي و صرفنظر از نوع سيستم پرورش، جهت نيل به حداکثر بازدهي بايستي موارد زير را در نظر داشت:
- اجتناب از هرگونه حمل و نقل بي مورد
- فراهم نمودن محيطي آرام و دور از استرس
- اعمال برنامه کاهش تدريجي دما
- تامين نور کافي و استفاده از برنامه نوري مناسب
- استفاده از جيره هاي بالانس شده و با کيفيت
- رعايت کليه اصول بهداشتي
روش تعيين جنسيت
تشخيص جنسيت بلدرچينها در 3 هفته اول زندگي بسيار مشکل و توام با خطاي زياد است ولي بعد از سه هفتگي شناسائي به طور واضح امکان پذير مي باشد، بدين صورت که در بلدرچينهاي نر، پرهاي گردن قهوه اي و پرهاي سينه قرمز مايل به قهوه اي روشن (حنائي) بوده در حاليکه در بلدرچين ماده پرهاي گردن و سينه روشن و با لکه هاي سياه رنگ به شکل نقطه ها يا نوارهائي ظاهر مي شوند.
روش ديگر تشخيص اين است که، بلدرچينهاي نر داراي غده اي در کلواک است که به اندازه تقريبي يک فندق در قسمت بالاي کلواک قرار دارد و در اثر فشار و تحريک کف سفيدي از آن ترشح مي شود که نبايد با ترشح اسپرم اشتباه گرفته شود. البته روشهاي ديگري جهت تفکيک جنس نر و ماده با بالاي 90 درصد اطمينان وجود دارد که نيازمند تبحر و تجربه خاصي مي باشد.
انتخاب گله هاي مادر
مناسبترين پيشنهاد جهت تشکيل گله هاي مادري و بدست آوردن تخمهائي با درصد نطفه داري بالا استفاده از ترکيب گله 1 نر به ازاي هر 6- 3 ماده مي باشد که در اين حالت بيشترين احتمال جهت توليد تخمهائي با نطفه داري مناسب وجود دارد.
در هنگام شروع کار مي توان از سه روش معمول جهت تشکيل گله استفاده کرد که عبارت اند از:
1- خريد تخمهاي نطفه دار و جوجه کشي در سايت
2- خريد جوجه هاي مادر يکروزه
3- خريد نيمچه هاي آماده تخمگذاري
بايستي توجه داشت که هرکدام از موارد بالا داراي نقاط ضعف و قوت خاص خود هستند و انتخاب يکي از آنها براي شروع کار منوط به در نظر گرفتن عوامل گوناگوني است.
به طور مثال در موارد 1 و 2 با اينکه ميزان سرمايه اوليه مورد نياز کمتر از حالت سوم مي باشد اما تنها هنگامي پيشنهاد مي گردد که شما بعنوان يک پرورش دهنده داري تجربه کافي در جوجه کشي و پرورش جوجه يکروزه باشد که در غير اينصورت با مشکلات جدي در کار مواجه خواهيد شد.
و اما در حالت سوم با وجود اينکه در ابتداي کار شما نياز به سرمايه گذاري بيشتري جهت خريد پرندگان مادر داريد، اما ريسک کمتر و مدت زمان سريعتري که براي رسيدن به توليد صرف مي شود امکان بهره برداري سريعتر را به شما خواهد داد.
حال صرفنظر از روشهاي سه گانه پيشنهاد شده و اينکه کداميک از آنها بيشتر با شرايط شما سازگار هستند بايد به اساسي ترين نکته نيز اشاره کرد و آن اين است که در هر حال سعي نمائيد با انتخاب مناسبترين نژاد از لحاظ ميزان توليد تخم، داشتن وزن کشتار بالا، دارا بودن ضريب تبديل پائين، دارا بودن بيشترين سازگاري با اقليم طبيعي منطقه و مقاومت مناسب نسبت به عوامل نامساعد محيطي از معتبرترين مزارع، گله اي خوب با قابليت هاي ژنتيکي بالا و توانائي توليد مناسب را تشکيل دهيد و مطمئن باشيد که صرف هرگونه هزينه منطقي در اين گام متضمن سودآوري بيشتر مجموعه شما خواهد بود.
با وجود تمامي موارد گفته شده، انتخاب مناسبترين روش جهت راه اندازي يک مزرعه منوط به بررسي کامل شرايط محيطي، فني و اجرائي پروژه مي باشد که در اينخصوص بايستي از کارشناسان خبره فن ياري گرفت.
تخمگذاري و توليد مثل
به کلي بلدرچينها پرندگاني با ميزان تخمگذاري بالا بوده و در هر سال در حدود 260 – 250 تخم مي گذارند که اين امر در شرايط طبيعي و بدون نوردهي مصنوعي در ماه هاي فروردين تا شهريور اتفاق مي افتد و در اين شرايط تعداد تخمهاي گذاشته شده برابر با 100 -50 عدد است که با اعمال برنامه هاي تغذيه اي مناسب و نوردهي مطلوب مي تواندتا 270 تخم در سال افزايش يابد.
کرچ شدن در بين بلدرچينهاي اهلي در حد وسيعي کاهش يافته به گونه اي که اين پديده به ندرت در آنها ديده مي شود.
تخم بلدرچين که در حالت طبيعي حدود 10 گرم وزن دارد در حالت صنعتي به 12 گرم افزايش وزن يافته است.
جهت تشکيل گروه هاي توليد مثلي معمولاٌ به ازا هر 4-3 قطعه ماده يک پرنده نر در نظر مي گيرند. البته بهترين نتيجه باروري از نسبت 1 نر به 1ماده بدست مي آيد ولي در شرايط صنعتي عملاٌ نسبت 1 به 3 اجرا مي گردد.
جفتگيري بلدرچين از سن 6 هفتگي آغاز و در زمان 4 هفته اول پس از بلوغ درصد باروري به حدود 100-90 % بالغ مي گردد. اين روند د ر8 ماهگي به 80 % و پس از گذشت 11-9 ماه به 70-60% مي رسد.
پس از هر بار جفتگيري، بلدرچينهاي ماده به مدت 6-5 روز و گاهي حتي تا 12-10 روز تخم بارور مي گذارند.
نگهداري تخمها در انبارهائي با درجه حرارت 15-13 درجه سانتيگراد و رطوبتي در حدود 60-50% و به مدت 8 روز انجام مي گيرد. البته بايستي توجه داشت که نگهداري طولاني مدت تخمها تاثير منفي بر قابليت جوجه درآوري آنها خواهد داشت. همچنين پيش از انبار کردن تخمها بايد آنها را بوسيله گاز فرمالدئيد يا اشعه ماورا بنفش ضدعفوني نمود.
قدرت جوجه درآوري تخمهاي بارور بين 80-70% و يا به عبارتي معادل 70-50% تخمهاي گذاشته شده خواهدبود که البته اين امر بستگي بسيار زيادي به سن پرندگان خصوصاٌ پرنده ماده، شرايط فني و بهداشتي جوجه کشي، تغذيه و مواردي از اين قبيل خواهد داشت.
دوره جوجه کشي بلدرچين به طور متوسط در حدود 17 روز به طول مي انجامد ولي اگر جنين رشد اوليه داشته باشد اين زمان به 15 روز تقليل خواهد يافت.
حرارت داخلي در انکوباتور بايد در حدود 8/37 درجه سانتيگراد و رطوبت در حدود 65-60 % و در هچر دما 5/37-3/37 و رطوبت حدود 90-80% تنظيم گردد ضمن اينکه چرخش تخمها نيز هر 3- 1 ساعت يکبار انجام مي گيرد.
|
مشخصات مورد نياز در جوجه کشي |
|
مشخصه |
ميانگين |
واحد |
|
دما |
4/37 |
degrees, dry bulb |
|
رطوبت |
30 - 9/28 |
degrees, dry bulb |
|
طول دوره جوجه کشي |
18 - 15 |
روز |
|
دما در سه روز آخر جوجه کشي |
2/37 |
degrees, dry bulb |
|
رطوبت در سه روز آخر جوجه کشي |
4/34 - 2/32 |
degrees, dry bulb |
امکان تشخيص نطفه داري در تخمهاي لکه دار و سفيد متفاوت است به گونه اي که در تخمهاي لکه دار امکان تشخيص رشد جنيني از روز هشتم و در تخمهاي سفيد در روز دوم و سوم ميسر است.
جوجه هاي بدست آمده در حدود 8-7 گرم وزن دارند که البته وزن اوليه تخم نيز در اين ميان بسيار موثر خواهد بود.
تلعات جنيني در هنگام جوجه کشي بيشتر در 3 روز اول انکوباسيون و يا در مدت کوتاهي پيش از تفريخ پيش مي آيد که اين امر بستگي زيادي به تلاقي خويشاوندي، سن بالاي والدين و نيز مدت طولاني انبارداري و همچنين صدمه ديدگي پوسته تخم دارد.
|
مشخصات توليدي |
|
مشخصه |
ميانگين |
واحد |
|
سن بلوغ |
60 - 40 |
روز |
|
دوره تخمگذاري |
6 -5 |
ماه |
|
تعداد ماده ها به يک نر |
6 |
قطعه |
|
سن شروع تخمگذاري |
5 |
هفته |
|
حداکثر تخمهاي توليدي در يکسال |
280 - 150 |
عدد |
|
قابليت جوجه درآوري |
80 - 65 |
% |
|
نطفه داري |
85 - 75 |
% |
برنامه نوري
اعمال يک برنامه نوردهي دقيق و مناسب براي بلدچينها امري بسيار ضروري و مهم مي باشد. به طور کلي بهتر است شدت نور در شروع رشد در حدود 70-60 lux در نظر گرفته شده و در هفته سوم به 10 lux برسد و مدت روشنائي اعمال شده نيز حداقل 18-16 ساعت باشد.
شايان ذکر است که طبق برخي مطالعات انجام يافته گروهي از پرورش دهندگان زمان 23 نوردهي را اعمال مي نمايند و حتي در برخي مزارع صنعتي ايتاليا از برنامه 24 نوردهي استفاده مي گردد.
بايستي در نظر داشت که در هر حالت جهت دستيابي به حداکثر ميزان تخم، اعمال 18 -16 ساعت روشنائي ضروري مي باشد. همچنين جالب است بدانيد بر اساس برخي گزارشها اعمال 24 ساعت نوردهي سبب تسريع بلوغ جنسي مي گردد در حاليکه 18 -16 ساعت نوردهي سبب تاخير در بلوغ جنسي خواهد شد.
البته جهت پرورش بلدرچينهائي که تنها به خاطر توليد گوشت پرورش داده مي شوند اعمال 8 ساعت نوردهي با شدت کم نيز کافي خواهد بود.
جمعآوري تخمهاي نطفهدار
جمعآوري تخمهاي نطفهدار يك بار حدود ساعت نه شب و بار ديگر صبح روز بعد انجام ميشود. هنگام جمعآوري و حمل تخمهاي نطفهدار بايد بسيار دقت كرد. زيرا پوسته تخمها بسيار نازك است و به آساني ميشكند.
تخمها را بايد طوري در شانهاي مناسب و تميز قرارداد كه انتهاي پهن تخم به طرف بالا باشد تا نطفه به پوسته نچسبد. تخمهايي كه براي جوجهكشي در نظر گرفته ميشوند بايد تميز باشند. همچنين داراي شكل طبيعي، اندازه متوسط و پوسته خوب باشند.
نگهداري تخمهاي نطفهدار
تخمهاي مخصوص جوجهكشي را نبايد به مدت طولاني نگهداري كرد. بيشترين زمان ممكن براي نگهداري تخمها 5 تا 7 روز است. در اين مدت هم بايد در دما و رطوبت مناسب در سردخانه نگهداري شوند. اگر تخمها بيشتر از يك هفته خارج از دستگاه جوجهكشي نگهداري شوند، توانايي جوجهكشي به سرعت كم ميشود.
در تمام مدت نگهداري تخمها، بايد آنها را طوري قرارداد كه انتهاي پهن آن به سمت بالا باشد. دماي مناسب براي نگهداري تخمها در سردخانه دوازده و نيم تا پانزده و نيم درجه سانتيگراد است. همچنين رطوبت مناسب بايد هفتاد و پنج تا هشتاد درصد باشد. اگر رطوبت كمتر از اين مقدار باشد، رطوبت موجود در تخم بخار ميشود. اگر هم رطوبت بيشتر از اين مقدار باشد، احتمال آلودگي تخمها به وسيله قارچ زياد ميشود.
آماده سازي تخمهاي نطفهدار
براي انتقال دادن تخمها از سردخانه به درون دستگاه جوجهكشي ابتدا بايد آنها را به مدت شش ساعت در دماي معمولي نگهداري كرد. سپس تخمها را درون دستگاه جوجهكشي قرار داد. اگر تخمها را پس از بيرون آوردن از سردخانه فوراً در دستگاه جوجهكشي قرار بدهيم، روي پوسته تخمها قطرههاي آب جمع ميشود. يعني تخمها عرق ميكنند. براي جلوگيري از عرق كردن تخمها بايد پوسته تخم كمكم در دماي معمولي گرم شود.
به علاوه، قبل از انتقال تخمها به دستگاه جوجهكشي بايد تخمهايي كه داراي شكل و اندازه مناسب نيستند، كنار گذاشت. تخمهاي كثيف را بايد با كاغذ سمباده يا يك پارچه پشمي زبر تميز كرد. كار ضدعفوني تخمها به وسيله گاز فرمالدئيد انجام ميشود. اين گاز از واكنش بين پرمنگنات پتاسيم و فرمالين به وجود ميآيد.
انتقال به دستگاه جوجهكشي
طول دوره جوجهكشي براي بلدرچين 17 تا 18 روز ميباشد. تخمها از روز اول تا روز چهاردهم در دستگاه ستر قرار ميگيرند. از روز پانزدهم تا روز هجدهم نيز در دستگاه هچر قرار داده ميشوند. درجه حرارت دستگاه جوجهكشي بين 2/37 تا 7/37 درجه سانتيگراد تنظيم ميشود. رطوبت دستگاه نيز بايد 58 تا 60 درصد باشد.
در چهارده روز اول، تخمهاي هر دستگاه ستر بايد روزي سه تا هشت بار چرخانده شوند. با اين كار، از چسبيدن جنين به پوسته جلوگيري ميشود. اما در دستگاه هچر عمل چرخاندن انجام نميشود تا جنين در محل مناسب براي خارج شدن از پوسته قرار بگيرد.
بايد توجه داشت كه واردكردن هواي تازه در دستگاه جوجهكشي براي سلامت جنينهاي درون تخمها بسيار مهم است.
درجه حرارت مورد نياز
بلدرچينها در روزهاي نخستين عمر به دماي حدود 38- 36 درجه سانتيگراد نياز دارند که اين دما بايد به کمک منابع حرارتي مناسب تامين گردد. در سن 7- 6 هفتگي 24- 22 درجه دما مورد نياز مي باشد.
البته بسته به شرايط محيط پرورش مي توان پرندگان را در حرارت 36- 35 درجه سانتيگراد نگهداري و به تدريج در عرض 3 هفته به دماي 24 درجه سانتيگراد پائين آورد.
پرورش بلدرچين گوشتي
پرورش بلدرچين برروي بستر و يا در قفس ممكن است انجام شود. قفسهاي مورد استفاده تا هشت طبقه ساخته ميشوند. بلندي هر طبقه حدود بيست سانتيمتر و مساحت آن حدود 5/0 تا 8/0 مترمربع است.
هر جوجه بلدرچين به حدود 150 سانتيمتر مربع جا نياز دارد. بنابراين در چنين قفسهايي سي تا چهل جوجه بلدرچين جا ميگيرند. در يك طرف اين قفسها آبخوري و در طرف ديگر دان خوريها قرار داده ميشوند.
پرورش بلدرچين در قفس بهتر از بستر است، زيرا در يك فضاي كم ميتوان تعداد بيشتري جوجه بلدرچين نگهداري كرد. اما در صورت استفاده از قفس بايد دقت كرد. چون تعداد زيادي بلدرچين در يك جاي كوچك قرار دارند، بايد به طور مرتب، هواي تازه در محيط وارد شود. اين كار براي كم كردن حرارت اضافي، رطوبت و گازهاي زيان آور است. دماي سالن پرورش جوجه بلدرچين در روز اول بايد 35 درجه سانتيگراد باشد. سپس هر چهار روز يك بار، سه درجه سانتيگراد دما كم ميشود تا به بيست و يك تا بيست و دو درجه سانتيگراد برسد. نور در سالن پرورش در دو هفته اول بايد به صورت تمام وقت يعني 24 ساعته باشد. پس از آن مدت 12 ساعت در روز سالن روشن خواهد بود.
بهتر است جوجه بلدرچينهاي نر و ماده به صورت جدا از هم نگهداري شوند. وقتي بلدرچينها به سن دو تا سه هفتگي ميرسند، ميتوان نر و ماده را از هم تشخيص داد. در اين سن پرهاي سينه نرها به رنگ قرمز مايل به قهوهاي است. مادهها نيز داراي پرهاي سينهاي به رنگ خاكستري با خالهاي سياه هستند
ارزش ارثي وزن بدن
مقايسه ميانگين ارزش ارثي وزن 42 روزگي پرندگان نر و ماده نشان داده که مقدار آن در نسل دوم بيشتر از نسل اول است ( جدول زير ) .عليرغم اين که در نسل دوم ميانگين فنوتيپي جامعه به دليل گرماي بيش از حد کمتر بود ولي ميانگين ارزش ارثي بيشتر بود. ميانگين ارزش ارثي وزن 42 روزگي نر و ماده نسل اول به ترتيب در سويه سفيد 1.7- و 2.3- گرم، سويه وحشي کانادايي 0.5- و 2.1 گرم و در سويه قهوه اي 1.8 و 2.7- گرم و در نسل دوم به ترتيب در سويه سفيد 9 و 7.9 گرم، سويه وحشي 8.1 و 7.1 گرم و در سويه قهوه اي 4.7 و 6.5 گرم بود. افزايش در ارزش ارثي در سويه سفيد نسبت به دو سويه ديگر بيشتر بود.
.
|
سويه |
نسل |
14 روزگي |
28 روزگي |
42 روزگي |
|
|
|
نر و ماده |
نر |
ماده |
نر و ماده |
نر |
ماده |
نر و ماده |
|
سفيد |
1 |
0.101- |
0.37- |
0.88- |
0.61- |
1.72- |
2.292- |
1.998- |
|
|
2 |
1.917 |
3.07 |
2.43 |
2.73 |
9.00 |
7.900 |
8.415 |
|
وحشي |
1 |
0.121 |
0.16- |
1.54 |
0.71 |
0.53- |
2.143 |
0.845 |
|
|
2 |
1.475 |
3.20 |
3.10 |
3.15 |
8.10 |
7.100 |
7.644 |
|
قهوه اي |
1 |
0.064- |
0.08- |
0.25 |
0.91 |
0.77 |
2.674- |
1.156- |
|
|
2 |
1.040 |
1.89 |
3.20 |
2.65 |
4.73 |
6.490 |
5.740 |
.
در يک تحقيق براي هفت نسل و در چهار لاين مختلف بلدرچين، براي افزايش وزن در سن 10، 17، 28 و 42 روزگي انتخاب انجام شد.مقايسه وزن لاين هاي انتخابي با شاهد نشان داد که انتخاب در سنين مختلف بر افزايش وزن بلدرچين ژاپني موثر مي باشد. در يک تحقيق ديگر اثر انتخاب انفرادي بر وزن 42 روزگي در سه لاين بررسي شد. وزن بدن در نسل اول در سه لاين به ترتيب 161.2، 164.1 و 148.7 گرم و در لاين شاهد 148.4 گرم بود. بعد از 20 نسل انتخاب، وزن بدن در سه لاين به ترتيب 263.1، 208.7 و 158.3 گرم و در لاين شاهد 147.8 گرم گزارش شد. در تحقيق ديگري به مدت هفت نسل انتخاب دو طرفه براي کاهش و افزايش وزن 28 روزگي انجام شد.وزن بدن در لاين انتخابي براي افزايش وزن بدن از 165.5 گرم در نسل اول به 193.8 گرم در نسل هفت افزايش يافت. همچنين وزن در لاين مورد انتخاب براي کاهش آن از 156.9 به 125.7 گرم کاهش يافت. در اين تحقيق رگرسيون پاسخ انتخاب بر نسل در لاين شاهد 0.7- و در لاين انتخابي براي افزايش و کاهش وزن بدن به ترتيب 5.3 و 3.5- گزارش شد.
انتخاب براي وزن بدن در بلدرچين ژاپني سبب افزايش سرعت رشد مي شود. مقداري از اين افزايش سرعت رشد مربوط به بيشتر شدن درصد وزن برخي از اندام ها ( به عنوان مثال وزن کبد و دستگاه گوارش ) مي باشد. در يک تحقيق تغييرات فيزيولوژيکي ناشي از انتخاب در دو لاين مورد انتخاب براي وزن بدن و لاين شاهد شامل افزايش سطح هورمون هاي رشد، تيروکسين و تري يدوتيرونين در لاين انتخابي نسبت به لاين شاهد گزارش شده است.
ميانگين وزن 42 روزگي در سويه هاي سفيد، وحشي کانادايي و قهوه اي به ترتيب 162.8، 203.1 و 176.8 گرم بود. با توجه به نتايج اين تحقيق، سويه هاي بلدرچين ژاپني موجود در کشور ظرفيت توليد بيشتري را دارند ...
پرورش بلدرچین